فیزیوتراپی مچ دست

_

فیزیوتراپی مچ دست چیست؟

مچ دست به عنوان یک مفصل خاص و پرکاربرد در دست شناخته می شود. عملکرد بالا همراه با دامنه حرکتی زیاد و اعمال فشارهای جانبی از ویژگی های این مفصل می باشد. زمانی که مچ دست دچار حادثه، آسیب، مشکل، دردهای روزانه و … می شود عملکرد خود را از دست می دهد و توانایی آن کم می شود. برای اینکه مجدد مچ دست به بالاترین سطح توانایی در زمینه دامنه حرکتی و اعمال فشار برسد، نیاز دارد درمان فیزیوتراپی را بگذراند. طی فرآیند درمان متخصص فیزیوتراپی با کمک دستگاه های مختلف و یا تمرین های تخصصی و کاملا استاندارد، قدرت مچ دست را ارتقا می دهد و باعث می شود تاندون ها و عصب های اطراف دست منعطف تر شوند.

فردی را در نظر بگیرید که بعد از کشیدگی تاندون یا شکستگی مچ یا در رفتگی آن مدتی تحت عمل جراحی یا گچ گرفتن دست قرار داشته و بعد از اینکه گچ را باز می کند با یک دست نیمه خشک که کاملا سفت و بدون انعطاف است روبرو می شود. حالا نیاز است که دوره کامل فیزیوتراپی طی شود تا عملکرد دست به حالت طبیعی برگردد.
_

چه مواقعی پزشک فیزیوتراپی مچ دست را تجویز می کند؟

طیف گسترده ای از مشکلات دست و آسیب های فیزیکی وجود دارند که در اثر آنها فرد نیاز به فیزیوتراپی مچ دست پیدا می کند و متخصص با بررسی شرایط نوع خاصی از آن را تجویز می کند. برخی از مهمترین و رایج ترین شرایطی که برای افراد توسط پزشکان فیزیوتراپی توصیه می شود عبارتند از:

• دردی که برای چند مدت ادامه دار شود.
• عدم توانایی در خم کردن مفصل مچ دست
• بعد از اتمام دوره درمان جراحی یا گچ گرفتگی دست
• ابتلا به روماتیسم
• انگشت ماشه ای
• ابتلا به سندرم تونل کارپل
• تغییر شکل مفصل مچ دست
• مشاهده کبودی، تورم و درد ناگهانی در مچ دست
• وجود ضعف قدرتی در مچ دست به هنگام بلند کردن یا برداشتن اشیا و وسایل معمولی

_

فواید فیزیوتراپی برای مچ دست

نتایج و مزایایی که از فیزیوتراپی بدست می آید و متخصص برای رسیدن به این فواید، دوره خاصی از فیزیوتراپی مچ دست را تجویز می کند عبارتند از:

• افزایش دامنه حرکتی مچ دست و رسیدن به حالت طبیعی
• کاهش درد در محل مفصل
• افزایش توانایی قدرتی مچ دست برای انجام فعالیت های مختلف
• احیا بافت از دست رفته بر اثر جراحی و طولانی بودن مدت گچ گیری
• رفع نیاز به جراحی در مواردی که فیزیوتراپی به عنوان درمان مستقل بتواند نتیجه بخش باشد.
• رفع نواقص مربوط به تغییر شکل ظاهری در مچ دست

_

معاینات قبل از درمان

مهم ترین معاینه ای که برای بیمار قبل از فیزیوتراپی انجام می شود مشاهده چشمی و دریافت گزارشات کامل از بیمار است. متخصص برای تجویز فیزیوتراپی نیاز به اطلاعات زمینه ای دارد از جمله اینکه: چه مدت است درد در ناحیه مچ دست احساس می شود؟ در انجام چه اموری با مشکل مواجه است؟ آیا سابقه ضربه، فشار و حادثه ناگهانی دارد؟ در شرایط آب و هوایی سرد یا گرم میزان درد تغییر می کند و ….

بعد از دریافت این اطلاعات به بررسی چشمی و همچنین لمس مچ دست می پردازد. میزان دامنه حرکتی مچ را معاینه می کند. میزان خم شدن مچ، حرکت انگشتان و … را تا مرحله آستانه درد، مشاهده می کند.

به بررسی ورم، کبودی یا هرگونه تغییر ظاهری در مچ می پردازد. تاندون های دست را از روی پوست لمس می کند تا نسبت به عملکرد آنها و محل درد آگاهی پیدا کند.

انجام این معاینات سبب می شود که نوع دقیق تری از فیزیوتراپی برای فرد مشخص شود تا به نتایج بهتر در زمان مناسب دست پیدا کند.
_

فیزیوتراپی مچ دست چگونه انجام می‌ شود؟

فیزیوتراپی یک درمان بسیار جامع و گسترده است که در زمان های گذشته به صورت تمرین های مشخص انجام می شد و با پیشرفت تکنولوژی دستگاه های مختلفی با آن همراه شدند. از جمله دستگاه های کاربردی در زمینه فیزیوتراپی مچ دست می توان به لیزر، دستگاه شاک ویو، دستگاه تکار تراپی و … اشاره کرد.

مهم ترین روش های انجام فیزیوتراپی مچ دست عبارتند از:

1- ورزش های تخصصی

حرکات نرمشی و کششی در کنار کار با وزنه از جمله روش های ورزش درمانی در فیزیوتراپی می باشد. این روش ها در دو دسته کلی تقسیم می شوند که شامل تمرینات افزایش دامنه حرکتی و تمرینات افزایش قدرت می باشند.

1- تمرینات افزایش دامنه حرکتی: حرکات نرمشی و کششی با کمک دست دیگر و یا با کمک وسایلی مانند کش برای فرد تجویز می شود که بدون آسیب رساندن به مچ در یک محدوده خاص باید انجام شود. این حرکات در ادامه میزان دامنه حرکت مچ را افزایش می دهد و زمانی که دوره درمان تکمیل شود، حرکت مچ به حالت طبیعی می رسد. تمرینات زیر برای افزایش دامنه حرکتی است:

• خم و راست کردن مچ دست
• حرکت دادن مچ به طرفین
• کشش دست با کمک دست دیگر
• فشار دادن کف دست ها به هم ایجاد تغییر جهت در مچ
• منوال تراپی که شاخه ای از ماساژ دست است و باعث تحریک بافت می شود.
• و …

2- تمرینات افزایش قدرت: با کمک این تمرینات توانایی فرد برای انجام فعالیت ها و کارهای مختلف افزایش می یابد و در زمان فعالیت دچار درد و خستگی نمی شود. در این روش تمرینات فشاری و همچنین کار با وزنه تجویز می شود.

2- دستگاه های پزشکی

در شاخه ای از روش های فیزیوتراپی دست این دستگاه های جدید و با تکنولوژی بالا هستند که مورد استفاده قرار می گیرند:

1- شاک ویو تراپی: با اعمال فرکانس های تعیین شده به صورت شوک و تحریک کننده عصب های مچ دست را فعال می کند و کمک می کند بافت بازسازی شود و درد کاهش یابد.

2- تکار تراپی: گرم کردن بافت آسیب دیده کمک زیادی در ایجاد انعطاف بیشتر در آن می کند و همچنین لایه های میانی بافت را به افزایش خون رسانی و رشد مویرگ ها وادار می کند. تکارتراپی (نحوه انجام تکارتراپی) نتایج مناسبی در زمان کوتاه ارائه می دهد.

3- الکترو تراپی: برای این روش انرژی الکتریکی مورد استفاده قرار می گیرد. بافت ها در اثر گذراندن دوره نقاهت دچار گرفتگی و تنش هستند که نیاز است این تنش ها به مقدار زیادی آزاد شوند و باعث گردند درد در مچ دست کاهش یابد. افزایش خون رسانی و کمک به تقویت مچ از دیگر ویژگی های این روش است.

4- لیزر درمانی: دستگاه های لیزر تحول عظیمی را در علم پزشکی ایجاد کردند. یکی از زمینه های کاربردی این دستگاه ها فیزیوتراپی است. تاثیر لیزر بر بافت آسیب دیده بسیار موثر گزارش شده است و نتایج نشان می دهد که می توان مشکلاتی مانند آرتروز، گرفتی عضلات، محدوده دامنه حرکتی و … را با لیزر درمانی فیزیوتراپی کرد.

5- اولتراسوند تراپی: یکی دیگر از روش های گرما دهی به محل آسیب دیده استفاده از اولتراسوند تراپی می باشد. از اولتراسوند نه تنها برای درمان که در جهت تشخیص مشکلات موجود در بافت های عضلانی و بافت های استخوانی استفاده می شود. کاهش درد، بافت سازی، کمک به افزایش خون رسانی، تقویت توانایی و افزایش دامنه حرکتی از مزایای این روش است.